کتاب مغلطه راهنمای درست اندیشیدن تند و نیشدار

در زمانه‌ای که انتقال اطلاعات به طور گسترده‌ای انجام می‌شود و افراد هر روز بمباران اطلاعاتی می‌شوند، تشخیص درستی یا نادرستی داده‌ها آسان نیست. دسترسی به داده‌ها بسیار آسان شده است و به راحتی اطلاعات به شکل‌های مختلف در اختیار خوانندگان قرار می‌گیرد اما این اطلاعات به ظاهر جامع و درست، بسیاری از اوقات با هدفی خاص و تحمیل کردن نظری به‌دور از منطق ارائه می‌شوند. اینجاست که تشخیص اطلاعات صحیح و درست از نادرست اهمیت می‌یابد. جمی وایت در کتاب مغلطه: راهنمای درست اندیشیدن، تند و نیشدار به زبان ساده چگونگی شناسایی مغلطه و سفسطه دیگران را آموزش می‌دهد.

نویسنده‌ی کتاب، سعی کرده است مختصر و مفید هنر مذاکره و مواجهه با اطلاعات گوناگون را آموزش دهد. کتاب  مغلطه: راهنمای درست اندیشیدن،تند و نیشدار حربه‌های رسانه‌ها و سیاست‌مدارها را برای مردم افشا می‌کند. روش‌هایی که قدرتمندان از آن‌ها استفاده می‌کنند تا افکار و اندیشه‌های خود را به مخاطبانشان تحمیل کنند در این کتاب به خوبی معرفی می‌شوند.

به‌عنوان مثال در فصل 11 کتاب با عنوان «آمار حیرت‌آور» نویسنده درباره‌ی آماری که هر روز در اخبار یا از رسانه‌ها شنیده می‌شود سخن گفته است و نحوه‌ی سوءاستفاده  از آمار را این‌گونه شرح می‌دهد: «آمار سلاح شیمیایی اقناع است. همه سیاستمداران و تاجران خوب این را می‌دانند. کمی آمار به بحثتان تزریق کنید تا بلافاصله شاهد تاثیرات محسوس آن باشید: چشم‌ها بی‌فروغ می‌شوند، دهان‌ها باز می‌مانند و در چشم برهم زدنی همه در تایید و موافقت سرتکان می‌دهند. ارقام بحث ناپذیرند. البته که هستند. حتی وقتی ارقام صحیح‌اند، آنچه را به آن‌ها منتسب شده است نشان نمی‌دهند. مثلا، سردبیران روزنامه‌ها همیشه از آماری در باره تغییر رفتار به نتایجی درباره تغییر و معمولا وخامت ارزش‌ها می‌رسند، رفتار ممکن است تغییر کند، ولی نه به دلیل تغییر ارزش‌ها بلکه به دلیل تغییر شرایط. … نتیجه گیری‌های غلط از آمار، اشتباه جالبی است، البته اگر این آمار اصلا صحیح باشد، مه اغلب این‌طور نیست.»

بریده ای از کتاب مغلطه 

حرف نزن!     فرض کنید به هسرتان می‌گویید که پرورش لامای یارانه‌ای دردهای اقتصادی دوون را درمان می‌کند، و او به شما می‌گوید که شما چیزی در این‌باره نمی‌فهمید. واضح است که او در زمینه منطق (و همچنین سایر زمینه‌ها) مرتکب اشتباه بزرگی شده است. چون اگر حتی اگر شما سر رشته‌ای در این زمینه نداشته باشید، باز هم ممکن است لامای یارانه‌ای دقیقا همان چیزی باشد که دوون به آن نیاز دارد. این دو گزاره (نادانی شما و مقرون به صرفه بودن لامای یارانه‌ای) مخالف هم نیست. همسر شما در بحث برنده نشده است؛ او نادرستی نظر شما را ثابت نکرده است.

ولی از یک جنبه دیگر احتمالا در این برنده شده است. در صورتی که شما علاقه‌ای واقعا استثنایی به اصلاحات ارضی کشاورزی در غرب کشور نداشته باشید، حرف او احتمالا شما را از بحث اصلی منحرف می‌کند و به موضوعات دیگری می‌کشاند. در واقع اگر طبعی لطیف داشته باشید کلا سکوت خواهید کرد. انسان بی‌شعوری، با منحرف کردن شما از موضوع و خفه کردنتان، در بحث برنده شده است.

البته شما خوانندگان محترم هرگز با چنین ازدواج نمی‌کنید و حتی با این قسم آدم‌ها دمخور هم نمی‌شوید. ولی احتمالا با چنین اشاراتی، که بدون این‌که ثابت کنند نظرتان غلط است فقط باعث شده‌اند سکوت کنید، روبرو شده‌اید. و دقیقا چون دوستان و اعضای خانواده شما و همچنین نمایندگان سیاسی‌تان افرادی محترم و نحصیل‌کرده‌اند این اشارات خشونت آشکاری کمتری دارند و از این رو با یک ردیه صحیح اشتباه گرفته می‌شوند. من در این فصل به سه نوع اهانت اشاره می‌کنم که معمولا در قالب ردیه بیان می‌شوند. این اشارات کمی بهتر از این هستند که همسرتان را نفهم خطاب کنید، ولی منطقشان همان است که بود.

مشخصات کتاب

• نویسنده/نویسندگان: جیمی وایت
• مترجم: مریم تقدیسی
• ناشر: ققنوس
• موضوع: فلسفه
• تعداد صفحات: 175 صفحه

دانلود فایل ها